Hebben zwangere of net bevallen werknemers nog andere rechten?

Ja, aanvullend gelden de volgende wettelijke en arbo technische bepalingen: 

  • Geen verplichte nachtdiensten of overwerk 
  • Recht op extra rustpauzes 
  • Recht op een geschikte kolfruimte en voldoende tijd (minimaal 2× per dag, max. 1/4 van werktijd) 
  • Recht op loondoorbetaling bij zwangerschapsonderzoeken 
  • Recht op aanpassing van werkzaamheden als de veiligheid of gezondheid in het geding is 

Werkgevers moeten zorgen voor een veilige werkplek en aangepaste werktijden indien nodig. Zie ook de Arbowet en cao-artikel 39. 

 

Welke vormen van verlof bestaan er bij zwangerschap, geboorte en ouderschap?

Voormoeders: 

Verlofsoort 

Duur 

Vergoeding 

Zwangerschapsverlof 

4-6 weken vóór de uitgerekende datum 

100% via UWV 

Bevallingsverlof 

10-12 weken na de bevalling 

100% via UWV 

Meerlingverlof 

20 weken totaal 

100% via UWV 

Adoptie-/pleegverlof 

6 × werkweek 

100% via UWV 

Ouderschapsverlof 

26 × werkweek (t/m 8 jaar kind) 

9 weken betaald (70%), rest onbetaald 

 

Voorpartners: 

Verlofsoort 

Duur 

Vergoeding 

Calamiteitenverlof 

Tijd rond de bevalling 

Doorbetaald door werkgever 

Geboorteverlof 

1 × werkweek 

Doorbetaald door werkgever 

Aanvullend geboorteverlof 

5 × werkweek 

70% via UWV 

Adoptie-/pleegverlof 

6 × werkweek 

100% via UWV 

Ouderschapsverlof 

Zelfde als moeder 

Zie hierboven 

Wat zijn de doorbetaalde feestdagen in 2026?

Wat zijn de in de cao opgenomen en doorbetaalde feestdagen in 2026? De volgende feestdagen vallen op een doordeweekse dag en gelden als extra vrije en doorbetaalde dag aanvullend op de vakantie-uren: 

  • Nieuwjaarsdag, donderdag 1 januari 2026
  • Tweede Paasdag, maandag 6 april 2026
  • Koningsdag, maandag 27 april 2026 
  • Hemelvaart, donderdag 14 mei 2026
  • Tweede Pinksterdag, maandag 25 mei 2026
  • Eerste Kerstdag, vrijdag 25 december 2026

Wat zijn de doorbetaalde feestdagen in 2025?

Wat zijn de in de cao opgenomen en doorbetaalde feestdagen in 2025? De volgende feestdagen vallen op een doordeweekse dag en gelden als extra vrije en doorbetaalde dag aanvullend op de vakantie-uren: 

  • Nieuwjaarsdag, woensdag 1 januari 2025
  • Tweede Paasdag, maandag 21 april 2025
  • Bevrijdingsdag: maandag 5 mei 2025 (in de cao is bepaald dat dit alleen per 5 jaar geldt dus in 2020, 2025, 2030 etc.)
  • Hemelvaart, donderdag 29 mei 2025
  • Tweede Pinksterdag, maandag 9 juni 2025
  • Eerste Kerstdag, donderdag 25 december 2025
  • Tweede Kerstdag, vrijdag 26 december 2025

Feestdagen: berekening bij deeltijd werknemers

Valt een feestdag op een niet-gewerkte dag van een deeltijder (bijvoorbeeld op een vaste vrije maandag), dan moet de werkgever compenseren. De cao schrijft gelijke behandeling voor van voltijd- en deeltijdwerknemers bij feestdagen. Oplossingen zijn een pro-rato berekening of een jaarurensysteem. De werkgever bepaalt welk systeem wordt toegepast.  

  • pro-rato berekening 
    Het pro-ratodeel bereken je door jaarlijks de feestdagen die op een doordeweekse dag vallen op te tellen en dit aantal te vermenigvuldigen met het fte-percentage van de werknemer. 2025 telt bijvoorbeeld zeven doordeweekse feestdagen.  
    Voorbeeld: 
    Een werknemer met 0,8 fte geeft dus de volgende berekening: 7 x 0,8 = 5,6 vrije dagen. Deze uren moet de werkgever in de administratie als extra vakantie-uren verwerken bij desbetreffende werknemer.   
  • jaarurensysteem
    Met het jaarurensysteem ga je uit van een totaal aantal werkuren op jaarbasis. Zo ontvangt iedere werknemer naar rato hetzelfde aantal vrije (feest)dagen. De werkgever bepaalt eerst het aantal werkdagen op jaarbasis. Dit doe je door het totaal aantal dagen per jaar te verminderen met weekenddagen en feestdagen die op doordeweekse dagen vallen. Dit aantal werkdagen deel je door vijf, waardoor het aantal werkweken per jaar ontstaat. Het aantal werkweken vermenigvuldig je vervolgens met de gemiddelde arbeidsduur per werknemer per week. De uitkomst hiervan is het aantal uren dat de werknemer per jaar moet werken. 
    Voorbeeld: 
    2025 heeft in totaal 261 werkdagen (excl. weekenddagen) en zeven feestdagen die op een doordeweekse dag vallen. De berekening hierbij is: 254 (261-7) / 5 = 50,8 werkweken. Een werknemer werkt bijvoorbeeld 24 uur per week. Dit vermenigvuldig je met het aantal werkweken: 24 x 50,8 = 1.219,2. Dit is het totaal aantal uren dat de werknemer dit jaar moet werken.   

Om het aantal pro-rata feestdagen snel te berekenen, kun je de Nmbrs tool van Visma gebruiken.

Wat is de geldigheid van vakantie-uren en volgorde van opnemen?

Een vakantiejaar loopt van 1 januari tot en met 31 december. Werknemers met een voltijd dienstverband (40 uur per week) hebben per jaar recht op 240 uur vakantie: 

  • 160 uur zijn de wettelijke vakantie-uren 
  • 80 uur zijn de bovenwettelijke cao-uren 

 Beide soorten verlof gelden ook bij deeltijd naar rato van de arbeidsduur.  

 Vervaltermijnen: 

  • Wettelijke vakantie-uren vervallen op 1 juli van het jaar na opbouw 
    (bijv. 2024 → verval op 1 juli 2025) 
  • Bovenwettelijke cao-uren verjaren pas na 5 jaar 
    (bijv. 2024 → verval op 1 januari 2030) 

 Volgorde van opnemen: 

  1. Wettelijke uren van het vorige jaar 
  2. Bovenwettelijke uren van vier jaar geleden 
  3. Wettelijke uren van het lopende jaar 
  4. Daarna de rest van de bovenwettelijke uren

Zie cao-artikel 36.  

Mag ik op vakantie als ik ziek ben?

Dat kan, maar alleen als het jouw herstel niet belemmert. Je mag dus alleen op vakantie in overleg met de werkgever én (als de werkgever dit wil) na toestemming van de bedrijfsarts. Vakantie kan in sommige gevallen bijdragen aan herstel. 

De vakantiedagen worden in dat geval wél afgeboekt van het vakantie-uren saldo. 

Ik moet mijn kind door ziekte uit de crèche ophalen, moet ik dan verlof opnemen?

Bij een niet geplande situatie, waarbij een werknemer als enige het kind uit de crèche kan halen hoeft de werknemer geen verlof op te nemen. Dit is onderdeel van het kortdurend zorgverlof of calamiteitenverlof.

Ook bij andere onverwachte situaties kan doorbetaald verlof gelden. Calamiteitenverlof is bedoeld om zaken te regelen die alleen dan kunnen en nodig zijn om de situatie daarna goed op te kunnen vangen. Het gaat dan bijvoorbeeld om een gesprongen waterleiding waarvoor de werknemer direct een loodgieter moet regelen.

Voor welke zaken moet ik vrij nemen en wanneer krijg ik bijzonder verlof?

Bijzonder verlof is in de cao slechts beperkt geregeld. Artikel 39 geeft recht op doorbetaald verlof bij onder meer: 

  • overlijden van partner, kind, (schoon)ouder of grootouder, 
  • het bijwonen van een begrafenis of crematie van naaste familie, 
  • kortdurend zorgverlof, 
  • een bezoek aan een zorgverlener als dit niet buiten werktijd kan plaatsvinden, 
  • sollicitatie bij dreigend ontslag, 
  • verhuizing (1 dag per 3 jaar). 

Het wettelijk bijzonder verlof is aanvullend geregeld in de Wet arbeid en zorg en betreft onder andere calamiteitenverlof, zorgverlof, ouderschapsverlof en geboorteverlof. In het verleden kende de cao ook verlof voor huwelijk of verhuizing. Deze uren zijn bij eerdere cao-wijzigingen verschoven: deels naar de vakantie-uren, deels naar de ontwikkeluren. Van de 80 bovenwettelijke vakantie-uren zijn 16 uur oorspronkelijk afkomstig uit dit type bijzonder verlof. Wil een werknemer nu verlof opnemen voor bijvoorbeeld een huwelijk of verhuizing, dan gebruikt hij of zij vakantie-uren. Tenzij het bureau in een eigen reglement extra doorbetaald verlof biedt. Positief afwijken voor de werknemers is mogelijk.  

Hoe bereken je voor een werknemer de extra vakantie-uren op basis van leeftijd?

Het antwoord is afhankelijk van het moment dat de werknemer bij het bureau in dienst is gekomen. Een werknemer krijgt extra vakantie-uren vanaf het jaar waarin hij of zij 50 jaar wordt. Dat is vastgelegd in cao-artikel 36 lid 3. Elke vijf jaar stijgt het aantal extra vakantie-uren: 

  • 50 jaar: 16 uur 
  • 55 jaar: 32 uur 
  • 60 jaar: 48 uur 

Is een werknemer vóór 1 april 2011 in dienst gekomen bij het architectenbureau, dan geldt het overgangsrecht zoals omschreven in artikel 36 lid 4. Het aantal extra uren waarop de werknemer op 31-12-2011 recht had, blijft dan gelden tot het moment dat de werknemer op basis van lid 3 recht krijgt op méér extra uren. Vanaf dat moment geldt alleen lid 3; de uren worden niet opgeteld. Voor deeltijdwerkers worden de extra uren naar rato berekend. 

Heb je vragen over de berekening? Stuur dan een e-mail naar info@sfa-architecten.nl met de datum van indiensttreding, geboortedatum en het aantal uur per week.