Werknemers hebben bij een voltijd dienstverband (40 uur per week) recht op 240 uur vakantie per jaar. Dat bestaat uit: 

• 160 uur wettelijk verlof (4 x de arbeidsdur per week), 

• en 80 uur bovenwettelijk cao-verlof (2 x de arbeidsduur per week). 

Werkt een werknemer minder dan 40 uur per week, dan wordt het aantal vakantie-uren naar rato berekend. Daarnaast geldt recht op extra bovenwettelijke vakantie-uren op leeftijd: 

Voor werknemers die vóór 1 april 2011 al in dienst waren, geldt een overgangsregeling. Zij behouden het recht op extra vakantie-uren op basis van hun leeftijd per 31-12-2011, totdat het reguliere leeftijdsverlof uit de cao van toepassing wordt. Vanaf dat moment vervalt het overgangsrecht (het is dus of-of en niet en-en).

• Wettelijke vakantie-uren vervallen zes maanden na afloop van het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd. 

• Bovenwettelijke vakantie-uren verjaren vijf jaar na het kalenderjaar van toekenning. 

Uitzondering: de wettelijke termijn van zes maanden geldt niet als een werknemer redelijkerwijs niet in staat is geweest de vakantie op te nemen. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn bij langdurige ziekte, maar ook bij andere belemmeringen buiten de invloedssfeer van de werknemer. In die gevallen geldt een vervaltermijn van vijf jaar.

Een werknemer bepaalt zelf zijn vakantie, tenzij de afwezigheid in de gewenste periode tot zwaarwegende problemen op het bureau leidt. De werkgever moet dit dan gemotiveerd en binnen 14 dagen na aanvang aangeven. 

Let op: van de wettelijke vakantie-uren moet minimaal 80 uur aaneengesloten worden opgenomen per jaar, tenzij in overleg iets anders wordt afgesproken.

Voorafgaand 
Is de werknemer ziek voorafgaand aan de vakantie? Dan worden voor die periode géén vakantie-uren afgeschreven en worden deze dagen aangemerkt als ziektedagen. De vakantie start pas op het moment dat de werknemer herstelt en vakantie kan genieten. 

Tijdens 
Op het moment dat de werknemer tijdens vakantie ziek wordt geldt het volgende: 

• De werknemer meldt zich direct ziek bij de werkgever (bij voorkeur binnen 24 uur). 

• Hij geeft een verblijfadres en telefoonnummer door. 

• Indien van toepassing, laat hij zich medisch beoordelen en bewaart verklaringen van een lokale arts. De arbo-arts kan hierom verzoeken en dit bij thuiskomst beoordelen. 

Als de arbo-arts dan wel werkgever van mening is dat werknemer ziek was, dan worden deze ziektedagen niet als vakantie gerekend, maar als ziektedagen aangemerkt. 

Opnemen tijdens ziekte 
Een zieke werknemer mag vakantie opnemen als dat dit het herstel niet belemmert. De werkgever mag hiervoor de bedrijfsarts om advies vragen. Tijdens deze vakantie: 

• worden volledige vakantie-uren afgeschreven (wij adviseren de werkgever dit richting werknemer schriftelijk te bevestigen); 

• geldt 100% loondoorbetaling; 

• heeft de werknemer tijdelijk geen re-integratieverplichtingen. 

Let op: een arbeidsongeschikte werknemer mag niet verplicht worden om vakantie op te nemen. Gaat de werknemer wel op vakantie, dan mogen vakantie-uren worden afgeschreven.

Bij het einde van het dienstverband worden openstaande vakantie-uren financieel verrekend: 

• Overgebleven vakantie-uren worden uitbetaald tegen het laatst geldende salaris, inclusief vaste toeslagen zoals vakantietoeslag, structurele ploegentoeslag en eventuele vaste dertiende maand. 

• Heeft de werknemer méér vakantie opgenomen dan opgebouwd? Dan ontstaat een negatief saldo. Dit mag alleen verrekend worden als dit vooraf schriftelijk is afgesproken (in contract of reglement). 

Een werknemer kan worden gestimuleerd om openstaande dagen zo veel mogelijk vóór uitdiensttreding op te nemen. Een werkgever kan dit echter niet verplichten.  

Let op, tijdens het dienstverband mogen wettelijke vakantiedagen nooit worden afgerekend (ook niet tijdens ziekte).

Een werkgever kan in overleg met werknemers aan het begin van het kalenderjaar collectieve vakantieweken afspreken (bijvoorbeeld tijdens bouwvak, rond Kerst of Hemelvaart). De cao biedt ruimte voor: 

• maximaal twee aaneengesloten weken collectieve vakantie; 

• maximaal vijf extra collectieve vrije dagen per jaar. 

Instemming van werknemers (of medezeggenschap) is hiervoor vereist.

Bijzonder verlof is verlof zonder opname van vakantie-uren. Er zijn wettelijke rechten (bijvoorbeeld rond zwangerschap, bevalling, adoptie, zorgverlof, neergelegd in de Wet Arbeid en Zorg (ook wel: WAZO), en aanvullende afspraken in de cao. 

Wettelijke en cao-verlofrechten 

De cao geeft aanvullend bijzonder verlof met behoud van salaris in de volgende situaties: 

• Bij overlijden en uitvaart van partner of inwonend kind: t/m dag van begrafenis/crematie; 

• Bij overlijden van naaste familie: tot maximaal drie dagen (o.a. kind, ouder, schoonouder); 

• Eén dag bij uitvaart van grootouder, kleinkind, broer/zus, zwager of schoonzus; 

• Tot vijf dagen per jaar voor vakbondswerk (indien lid van een bestuur); 

• Voor bezoek aan zorgverlener (indien niet mogelijk buiten werktijd); 

• Voor sollicitatiegesprekken bij dreigend ontslag; 

• Eén doorbetaalde dag bij verhuizing, één keer per drie jaar (vanaf 2025). 

 Zorgverlof en mantelzorg 

• Bij kortdurend zorgverlof geldt volledige loondoorbetaling tot twee weken. 

• Voor langdurige mantelzorg kunnen werkgever en werknemer in overleg (tijdelijke) aanpassing van werktijden of werkplek bespreken. De cao moedigt dit aan. 

• Werkgever kan aanvullend bijzonder verlof toekennen, maar is dit niet verplicht. 

Andere bijzondere situaties 

Voor bijvoorbeeld huwelijk of jubileum is geen wettelijk of cao-recht op verlof vastgelegd. In de praktijk geven sommige bureaus wél een extra vrije dag. In het verleden is het aantal verlofuren in de cao eenmalig uitgebreid met 16 uur voor bijzondere gebeurtenissen.

• Rijksoverheid: soorten wettelijk verlof Arbeid en zorg
• Pensioenfonds: opbouw bij onbetaald verlof
• FAQ over verlof
• Tools