SFA heeft tijdens het MDIEU-subsidietraject (in 2023-2024) 12 nieuwsbrieven verstuurd die ingingen op steeds andere onderwerpen en aspecten van duurzame inzetbaarheid. Hieronder tref je de links naar de 12 nieuwsbrieven aan met een beknopte omschrijving:
01 Vakantieverlof over aantal jaarlijkse vakantie-uren, verschil wettelijk en bovenwettelijk, geldigheid, extra vakantie-uren o.b.v. leeftijd, het opnemen van collectief verlof, omgang vakantie-uren bij vertrek.
02 Gesprekscyclus: regiobijeenkomsten over het belang van een goede gesprekscyclus en oproep deel te nemen aan de regiobijeenkomsten in 2023.
03 Ontwikkeluren en cao à la carte toelichting, onderscheid functiegerichte en loopbaangerichte ontwikkeling (& bijdrage werkgever), nabrander vakantie: feestdagen voor deeltijd werknemer.
04 Wat hebben regiobijeenkomsten opgeleverd? Wat heeft SFA beluisterd? Hoe voeren bureaus gesprekken, wat wordt wel-niet besproken, welke tools zetten ze in en wat kan SFA aanbieden?
05 Thuiswerken en duurzame inzetbaarheid voordelen en risico’s, werkgever: wat moet je regelen en afspreken, werknemer: verantwoordelijkheden en tips, afsluiting met inspiratie van experts en tips uit de praktijk (sites, video, podcasts).
06 Gesprekscyclus (en werkdruk) Gesprekscyclus tips voor werkgevers en werknemers, eind van het kalenderjaar: let op de werkdruk (praktische tips in zelfinspectietool Arbeidsinspectie, tips van Arboportaal).
07 Fysieke en mentale gezondheid tips voor je bureau en info, begin van het jaar: start gesprekscyclus met jaar- of startgesprek, bespreek collectief verlof.
08 Goed werkgeverschap, goed werknemerschap, goed opdrachtnemerschap wat houdt goed werkgever- en werknemerschap in? Cao-bepaling over inhuur zzp’ers. Bevat tevens: verslag netwerkbijeenkomst online tools gesprekscyclus.
09 Ontwikkeling in functie en loopbaan wat zegt de wet, de cao? Is er subsidie? En in onze projectgerichte branche óók belangrijk: hoe kun je ontwikkeling stimuleren, hoe doen andere architectenbureaus dat?
10 Sociale veiligheid en abonnement vertrouwenspersoon dé meest bepalende factor voor het succes van een team: psychologische of sociale veiligheid, wat is het en welke instrumenten biedt SFA (nieuw: abonnement vertrouwenspersoon)?
11 Werkdruk wat kun je via cao of SFA toepassen? Mening van de branche tijdens paneldiscussie bij event Architect van je eigen werk, uitkomst van SFA onderzoek arbeidszaken over werkdruk. Afsluiting met tips.
12 Werknemersreis, HR-jaarplan en herziene website HR | the human factor In de 12e en (voorlopig) laatste thematische nieuwsbrief gaat het over nieuwe HR-tools als de werknemersreis en de HR-jaarplanning. Deze en andere HR-informatie is nu opgenomen in het vernieuwde websitedeel HR | the human factor.
SFA heeft CAOP in 2021-2022 een sectoranalyse laten uitvoeren. Centrale vraag: hoe staat het met de duurzame inzetbaarheid en ontwikkeling van werkenden in de branche? Het doel van duurzame inzetbaarheid en ontwikkeling is dat iedereen zoveel mogelijk gezond, competent en met plezier kan werken tot aan het pensioen.
In het onderzoek zijn cijfers (vooral van het pensioenfonds) geanalyseerd en zijn de interviews en groepsgesprekken met negen werkgevers, drie werknemers en drie zzp’ers weergegeven.
In het rapport sectoranalyse architecten (pdf) tref je alle bevindingen aan, hieronder vind je de samenvatting:
- Bureaus zijn vaak kleine organisaties: 94% van de ruim 1.260 bureaus met personeel heeft minder dan 25 werknemers en 63% heeft 5 of minder werknemers. Daarnaast zijn er volgens eerder onderzoek van Panteia naar schatting circa 1900 actieve eenmansbedrijven, die architectendiensten leveren.
- Werknemers zijn relatief jong: ruim 46% is jonger dan 35 jaar, terwijl aan de andere kant nog geen 12% 55 jaar of ouder is.
- Er is een hoge werkdruk als gevolg van een hoge intrinsieke motivatie (niet makkelijk nee zeggen), de inhoud en dynamiek van het werk en de beperkte marges binnen de architectenbureaus. Door het online werken is in bepaalde gevallen de werkdruk verder vergroot (lastig om grenzen aan te geven, de balans tussen privé en werk te bewaken en hogere drempels voor escaleren en sparren).
- Door ingrijpende technologische veranderingen en maatschappelijke impact van het werk is het voor DI essentieel dat architecten zich blijven ontwikkelen na de opleiding. In de branche wordt op allerlei manieren aanbod voor ontwikkeling beschikbaar gesteld, maar hier wordt in de praktijk nog beperkt gebruik van gemaakt. Dit kan mede worden verklaard door de hoge werkdruk. Vanwege het thuiswerken is ook minder gelegenheid tot informeel leren. De kleine bureaus, die in de branche de meerderheid vormen, hebben te maken met financiële druk, waardoor de ontwikkeling van werknemers niet altijd prioriteit krijgt.
- Er is meer aandacht nodig voor soft skills1, ofwel persoonlijke eigenschappen zoals communicatie, samenwerken, kritisch denken, leiderschap en aanpassingsvermogen. Werkenden moeten zich een duidelijker beeld vormen van hun capaciteiten (skill awareness), inzetbaarheid en scholingsbehoeften. Het ontbreekt bijvoorbeeld soms aan goede zakelijke afspraken met opdrachtgevers over meerwerk, hetgeen de werkdruk verhoogt.
- Er zijn duidelijke verschillen bij de inrichting en structuur van de gesprekscyclus. Uit een aantal interviews bleek dat de gesprekscyclus voor met name werknemers vaak als een verplicht onderdeel voelt. Wel zijn er nieuwe initiatieven met een andere aanpak, waarbij werknemers meer gestimuleerd worden via gesprekken en voorbereiding na te denken over hun eigen ontwikkeling en loopbaan en hierbij meer de regie te nemen (bijlage 2).
Deze sectoranalyse is uitgevoerd in het kader van de MDIEU-regeling. De sectoranalyse heeft een gesubsidieerd vervolg gekregen in de vorm van een activiteitenplan voor de branche (o.a. bestaande uit serie thematische nieuwsbrieven, magazine The Human Factor (in 2023 en 2024), regiobijeenkomsten in 2023 en landelijk event Architect van je eigen werk in 2024).
Woensdag 28 november 2018 stond in het teken van duurzame inzetbaarheid. Duurzame inzetbaarheid wordt vaak als een wat abstracte term ervaren. We praten daarom liever over warmlopen voor de toekomst, over jezelf ontwikkelen in architectenbureaus. Hoe kun je dat zelf vormgeven? Daar ging deze avond in Pakhuis de Zwijger over.
Samenvatting event
De avond is ondersteund door De Argumentenfabriek. Katrin Weber en Jenny Kossen gaven een presentatie over duurzame inzetbaarheid en de factoren die hierbij een rol spelen. Op persoonlijk vlak gaat het er dan om om te merken wanneer je een beetje niet meer inzetbaar bent, als signaal om hieraan te gaan werken.
Lammert Kamphuis gaf een inspirerende lezing, met bijvoorbeeld een pleidooi voor meer realisme, je kunt bijvoorbeeld voor direct verhoogd werkgeluk zorgen als je minder hoge verwachtingen hebt. En hij moedigde de zaal aan om vooral -ook in je werk- te gaan spelen.
Vier architectenbureaus vertelden hoe zij werken aan ontwikkeling, van medewerkers en bureau:
Renée Liefting (Rijnboutt) laat medewerkers zelf de agenda bepalen voor interne presentaties en discussies. “De Rijnboutt Academie wordt door medewerkers zelf gestuurd en georganiseerd. Collega’s presenteren aan collega’s. Dat zorgt voor een lage drempel.” De uren voor duurzame inzetbaarheid uit de cao – de ontwikkelvoucher – besteden medewerkers aan seminars, kleine cursussen of een studie. Rijnboutt biedt de gelegenheid om het urenbudget om te zetten in geld voor ontwikkeling.
Hans van den Dobbelsteen (LKSVDD) vertelde over wisselende rollen & taken. Door de crisis kwam de focus op overleven. Het heeft Hans geleerd om medewerkers te vragen naar het doel van hun functie. “Als je het doel scherper hebt, kun je werk ook een andere naam geven. Bovendien kom je door het bereiken van je doel eerder bij je plezier.”
Jack Jagtenberg benadrukte dat voor SW architecten en ook voor hemzelf het behouden van focus belangrijk is. “In de veelheid van dingen die we interessant vinden gaat het om kiezen, kiezen, kiezen. Terugkijkend merk ik dat Terugkijkend merk ik bijvoorbeeld dat dat kiezen voor duurzaamheid goed is geweest.”
Ayla Stomp en Yannick Boidin van Jade architecten vertelden hoe zij werken aan het zelf een rol pakken binnen het bureau, en over het per kwartaal focussen op een nieuwe te ontwikkelen competentie. Deze werkwijze is begonnen met een cursus intern ondernemerschap van SFA, over hoe je jezelf positioneert binnen het bureau.
De aanwezigen gingen zelf aan de gang met de levenskaarten van persona’s Max en Mirjam. Voor deze personen, met hun schetste levens-/werkgeschiedenis & wensen, zijn drie vragen beantwoord: wat kan de werknemer doen om de duurzame inzetbaarheid te vergroten, wat kan de werkgever doen en wat kan de branche doen?
Dit leverde mooie inzichten op. En waar liggen volgens de deelnemers wensen voor de branche.
naar de levenskaarten
Voor deze bijeenkomst heeft SFA een bijdrage ontvangen uit het Europees Sociaal Fonds (ESF).
